Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Επανάσταση του Πακτύη, 546 π.Χ.

Συγγραφή : Κίτσος Δημήτριος (13/7/2002)

Για παραπομπή: Κίτσος Δημήτριος, «Επανάσταση του Πακτύη, 546 π.Χ.», 2002,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6828>
Επανάσταση του Πακτύη, 546 π.Χ. (5/6/2008 v.1) Paktyes' revolt, 546 BC (27/7/2009 v.1) 
 

1. Το ιστορικό γεγονός

Μετά την κατάληψη των Σάρδεων και την κατάλυση του λυδικού βασιλείου περίπου το 546 π.Χ.,1 ο Κύρος ανέθεσε στο Λυδό Πακτύη τη συγκέντρωση και μεταφορά του θησαυρού του Κροίσου και άλλων Λυδών στην Περσία και έφυγε για την πατρίδα του για να ξεκινήσει νέες εκστρατείες αφήνοντας εκεί διοικητή τον Πέρση Τάβαλο. Όταν όμως ο Κύρος αναχώρησε, ο Πακτύης παρακίνησε τους συμπατριώτες του σε εξέγερση και παίρνοντας το θησαυρό πήγε στα παράλια της Μικράς Ασίας, όπου έπεισε ελληνικές πόλεις να τον υποστηρίξουν και στρατολόγησε μισθοφόρους. Έπειτα επιτέθηκε στις Σάρδεις και πολιόρκησε τον Τάβαλο στην ακρόπολη.2 Για τις δυνάμεις που συγκέντρωσε ο Πακτύης και την έκταση της συμμετοχής των μικρασιατικών πόλεων στην επανάσταση δεν υπάρχουν πληροφορίες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δε μετείχε η Μίλητος, η οποία δεν παραβίασε τη συνθήκη που είχε κάνει λίγο νωρίτερα με τον Κύρο.3

Τα νέα έφτασαν στον Κύρο καθ’ οδόν προς την Περσία και αρχικά σκέφτηκε να αντιδράσει σκληρά, αλλά ο αιχμάλωτος βασιλιάς Κροίσος τον έπεισε να μην προχωρήσει σε εξανδραποδισμό του λαού του και ισοπέδωση των Σάρδεων. Αντίθετα, πρότεινε στον Κύρο να επιβάλει στους Λυδούς την απαγόρευση της οπλοφορίας, την ενασχόληση με το εμπόριο και τη μουσική, ακόμα και αλλαγή του τρόπου ενδυμασίας, ώστε να εκφυλιστούν σταδιακά και να μην αποτελούν πλέον απειλή. Αυτός συμφώνησε και έστειλε εναντίον των επαναστατών ένα εκστρατευτικό σώμα υπό το Μήδο Μαζάρη με εντολές να συλλάβει και να του φέρει τον Πακτύη, να εφαρμόσει τις προτάσεις του Κροίσου και να πουλήσει για δούλους εκείνους που βοήθησαν τους Λυδούς στην πολιορκία των Σάρδεων.

Μόλις ο Πακτύης έμαθε ότι πλησιάζει ο αντίπαλος, τρομοκρατήθηκε και κατέφυγε στην Κύμη, ενώ ο στρατός του προφανώς διαλύθηκε, καθώς ο Μαζάρης εισήλθε στις Σάρδεις χωρίς να συναντήσει αντίσταση. Ο Μήδος στρατηγός ανάγκασε τους Λυδούς να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους και μετά απαίτησε από την Κύμη την παράδοση του Πακτύη. Οι Κυμαίοι απευθύνθηκαν δύο φορές για οδηγίες στο μαντείο του Απόλλωνα στα Δίδυμα της Μιλήτου. Αν και πήραν την ίδια απάντηση, ότι έπρεπε να παραδώσουν τον ικέτη, τελικά τον έστειλαν στη Μυτιλήνη. Όταν οι Μυτιληναίοι έλαβαν την αξίωση του Μαζάρη, ήταν έτοιμοι να του παραδώσουν τον Πακτύη έναντι χρημάτων και τότε οι Κυμαίοι τον φυγάδευσαν στη Χίο. Ωστόσο οι Χίοι τον παρέδωσαν στους Πέρσες παίρνοντας ως ανταμοιβή την πόλη του Αταρνέα στα μικρασιατικά παράλια. Για τη μετέπειτα τύχη του Πακτύη δεν είναι τίποτα γνωστό. Κατόπιν, ο Μαζάρης ξεκίνησε επιχειρήσεις για την κατάληψη των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας.4

2. Η αποτίμηση της επανάστασης

Με βάση τα ελάχιστα διαθέσιμα στοιχεία η επανάσταση του Πακτύη φαίνεται περισσότερο σαν μια στρατιωτικά τυχοδιωκτική ενέργεια παρά σαν οργανωμένη προσπάθεια αποτίναξης του περσικού ζυγού, η οποία άφησε τους υπόδουλους Λυδούς σε χειρότερη θέση από πριν. Επιτάχυνε επίσης, και με τη μορφή αντιποίνων, την επίθεση των Περσών εναντίον των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας, ελαχιστοποιώντας τις όποιες προοπτικές για σχετικά ανώδυνη μετάβαση από τη λυδική στην περσική κυριαρχία.

1. Η χρονολογία της πτώσης των Σάρδεων, συνεπώς και της επανάστασης του Πακτύη, δεν έχει προσδιοριστεί επακριβώς και το ζήτημα παραμένει ανοιχτό. Το γεγονός συνέβη οπωσδήποτε μεταξύ 547 και 541 π.Χ. και τοποθετείται συνήθως στο 547/546 π.Χ. Αναλυτικά σε Cargill, J., “The Nabonidus Chronicle and the Fall of Lydia”, AJAH 2 (1978), σελ. 97-116. Επίσης, CAH IV, σελ. 33-34 (T.C. Young)· CHI 2, σελ. 404-405, σημ. 5 (M. Mallowan)· Mallowan, M., “Cyrus the Great”, Iran 10 (1972), σελ. 7, σημ. 34· How, W.W. – Wells, J., A Commentary on Herodotus 1 (Oxford 1912), σελ. 98.  
 

2. Ηρ. 1.153-154.

3. Ηρ. 1.141, 143.

4. Ηρ. 1.155-161. Ο Πλούταρχος (Περί της Ηροδότου Κακοηθείας 20) δεν παραδέχεται τα περί συναλλαγής και παράδοσης του ικέτη από τους Έλληνες, επικαλούμενος το Λαμψακηνό ιστορικό Χάροντα που αναφέρει απλώς ότι ο Πακτύης κατέφυγε στη Μυτιλήνη και έπειτα στη Χίο όπου τον έπιασε ο Κύρος. Ωστόσο είναι προφανές ότι η ασαφής μαρτυρία του Χάροντα ουσιαστικά δε διαψεύδει τον Ηρόδοτο, ο οποίος επιβεβαιώνεται για το γεγονός της παράδοσης από τους Χίους με αντάλλαγμα τον Αταρνέα και από τον Παυσανία (4.35.10). Όσο για τον Πακτύη, εικάζεται ότι βρήκε μαρτυρικό θάνατο, αν κρίνει κανείς από άλλες περιπτώσεις επαναστατών. Γενικά για την επανάσταση του Πακτύη βλ. CAH IV, σελ. 35 (T.C. Young)· CHI 2, σελ. 293 (A.R. Burn)· Olmstead, A.T., History of the Persian Empire (Achaemenid Period) (Chicago 1948), σελ. 41-43.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.