1. Ο Τ.Ε. Ευαγγελίδης υποστηρίζει ότι η Ειρήνη Παλαιολογίνα είχε αρραβωνιαστεί το Βασίλειο προτού ανακηρυχθεί αυτοκράτορας, την περίοδο που εκείνος βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη. Βλ. Ευαγγελίδης, Τ.Ε., Ιστορία της Ποντικής Τραπεζούντας. Από τα αρχαιότερα χρόνια μέχρι σήμερα (756-1897) (Θεσσαλονίκη 1994), σελ. 142. 2. Σύμφωνα με το μητροπολίτη Τραπεζούντος Χρύσανθο, τα βαθύτερα αίτια του διαζυγίου της Ειρήνης Παλαιολογίνας από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Μέγα Κομνηνό ήταν πολιτικά. Βλ. Χρύσανθος, μητροπολίτης Τραπεζούντος, «Η Εκκλησία της Τραπεζούντος», Αρχείον Πόντου 4-5 (1933), σελ. 236. 3. Εικάζεται ότι για το θάνατο του Βασιλείου Μεγάλου Κομνηνού υπεύθυνη είναι η Ειρήνη Παλαιολογίνα, βλ. Miller, W., Trebizond. The Last Greek Empire (London 1926), σελ. 46. 4. Σύζυγο στην Ειρήνη Παλαιολογίνα απέστειλε το 1341 –μετά το θάνατο του Ανδρονίκου Γ' Παλαιολόγου– ο νέος αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός. Επρόκειτο για το Μιχαήλ Μέγα Κομνηνό. Ωστόσο πριν ο Μιχαήλ φθάσει στην Τραπεζούντα, είχε ξεσπάσει στάση υποκινούμενη από την Άννα Αναχουτλού, η οποία οδήγησε στην αναγκαστική παραίτηση της Ειρήνης και στην άνοδο της Άννας στο θρόνο. Βλ. Χρύσανθος, μητροπολίτης Τραπεζούντος, «Η Εκκλησία της Τραπεζούντος», Αρχείον Πόντου 4-5 (1933), σελ. 241-242. 5. Βλ. Λυμπερόπουλος, B.Χ., O Βυζαντινός Πόντος. H αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1204-1261), ο χώρος, οι άνθρωποι, η οικονομία (Αθήνα 1999), σελ. 138. 6. Ο Λυμπερόπουλος υποστηρίζει ότι η αυτοκράτειρα είχε συλληφθεί από τους Αμυτζαντάριους και κρατούνταν στο κάστρο παρά τη θέλησή της. Λυμπερόπουλος, B.Χ., O Βυζαντινός Πόντος. H αυτοκρατορία της Τραπεζούντας (1204-1261), ο χώρος, οι άνθρωποι, η οικονομία (Αθήνα 1999), σελ. 174. 7. Για τους Αμιτιώτες και την ονομασία τους βλ. Zachariadou, E.A., “Trebizond and the Turks (1352-1402)”, Αρχείον Πόντου 35 (1979), σελ. 340-341. 8. Στη μάχη αυτή σκοτώθηκαν οι γιοι του αριστοκράτη Δολίνου. Βλ. Bredenkamp, F., “The Doranites Family of the 14th Century Byzantine Empire of Trebizond”, Βυζαντιακά 19 (1999), σελ. 245. 9. Οι Λαζοί και οι Τζάνοι, με καταγωγή από τους αρχαίους Κόλχους και Μάκρωνες αντίστοιχα, κατοικούσαν στη βορειοανατολική Ανατολία και διαδραμάτισαν πολλές φορές σημαντικό ρόλο στα πολιτικά δρώμενα της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Για την ιστορική τους πορεία βλ. Bryer, A., “Some notes on the Laz and the Tzan (1) (2)”, στο People and Settlement in Anatolia and the Caucasus, 800-1900 (VR, London 1988), σελ. 161-168, 174-195. |