Έλευση του Αρμένιου πρίγκιπα Αμπού Γκανέμ (Abu Ghanim ή Apoganem) στην Κωνσταντινούπολη

Μαρτυρία του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου

Τοῦ δὲ μαγίστρου Κρικορικίου τὸν βίον ἀπολιπόντος, ἀνήγαγεν Τορνίκιος, ὁ τοῦ Ἀπογάνεμ υἱός, ἔρωτα ἔχειν ἐγκάρδιον εἰσελθεῖν καὶ τὸν βασιλέα θεάσασθαι, ἐφ’ ᾧ τὸν πρωτοσπαθάριον Κρινίτην καὶ ἑρμηνευτὴν ὁ βασιλεὺς ἐξαπέστειλεν, ὃς καὶ εἰσήγαγεν ἐν τῇ πόλει τὸν εἰρημένον Τορνίκιον, καὶ προήγαγεν τὸν αὐτὸν Τορνίκιον ὁ βασιλεὺς εἰς τὴν τῶν πατρικίων τιμήν.

Constantine Porphyrogenitus, De administrando Imperio, Jenkins, R.J.H. (επιμ.) (London 1962), 43.135-140.

Μαρτυρία του Μιχαήλ Ψελλού

Λέγω δὲ ἐκ τῶν ὑστάτων τοῦ λόγου ἀρχόμενος, ὅτι τῷ αὐτοκράτορι τούτῳ ἐξανέψιός τις ἐκ μητρικῆς ἐγενόνει ῥίζης, τὸ μὲν ὄνομα Λέων, τὸ δὲ γένος Τορνίκιος, τὴν Ἀδριανούπολιν οἰκῶν, καὶ Μακεδονικὴν ἐρυγγάνων
μεγαλαυχίαν, ἀνὴρ τὸ μὲν εἶδος οὐ φαῦλος, τὸ δὲ ἦθος ὑποκαθήμενος, καὶ πρὸς ἐνθυμήσεις ἀεὶ καινοτέρας ἀνελίττων τάς γνώμας. τούτῳ γοῦν τῷ ἀνδρὶ οὔπω ἀκμάσαντι τύχην τινὰ λαμπρότητος, οἷα δὴ πολλὰ εἴωθεν ἀλόγως περί τινων λέγεσθαι, οἱ πλεῖστοι κατεμαντεύοντο. καὶ ἐπειδὴ ἀνὴρ ἐγεγόνει καί τινας ἐδείκνυ τοῦ ἤθους στερρότητας, ἡ Μακεδονικὴ μερὶς καθάπαξ αὐτῷ προσετέθη. καὶ τολμῆσαι μέν τι πολλάκις παραβολώτερον ἐπεχείρησαν, διαμαρτάνοντες δὲ τῶν καιρῶν, καὶ νῦν μὲν τοῦτον ἐμφιλοχωροῦντα τούτοις μὴ ἔχοντες, νῦν δὲ μὴ εὐποροῦντες εἰς ἀποστασίαν ἀρκούσης προφάσεως, ὑποβρύχιον ἐν ταῖς ψυχαῖς τὴν γνώμην τῆς τυραννίδος ἐφύλαττον. εἶτα δή τι ἐπισυμβεβήκει τοιοῦτον, ὃ δὴ αὐτοὺς ὁμοῦ εἰς ἀποστασίαν καὶ ἐπανάστασιν διηρέθισε.

Μιχαήλ Ψελλός, Χρονογραφία, στο Renauld É. (επιμ.), Michael Psellus, Chronographie ou histoire d’un siècle de Byzance (976-1077) 2, (Paris 1928, ανατύπωση 1967), 6.99.1-18.

Επίγραμμα στον τάφο D στη Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη
(που θεωρείται ότι ανήκει στον Μιχαήλ Τορνίκη)

Ὅσους ἂν ἁθροίζοι τις ἐνθάδε κρότους
νεκροὺς ὁ ταφεὶς ἐξελέγξει Τορνίκης,
ὁ τρισαριστεὺς ἢ κονοσταῦλος μέγας,
ὥσπερ μίμους, βέλτιστε, πιθήκους λέων.
Ὃς βασιλικῶν ἀποτεχθεὶς αἱμάτων,
παρέσχεν αὐτοῖς προσφυῆ καὶ τὸν τρόπον.
Ποῖον γὰρ οὐκ ἦν ἀρετῆς εἶδος φσρων [sic],
ὡς ὁ πρέπων ἕκαστον ἐζήτει χρόνος;
Βουληφόρος δ’ οὖν, καὶ πρὸ τῆς ἡλικίας
καὶ δημαγωγός, καὶ κριτὴς ἦν ἀγχίνους.
Καὶ πρὸς μὲν ἐχθροὺς τακτικὴν ἔπνει φλόγα,
κεραυνὸς ὢν ἄφυκτος αὐτοῖς ἀθρόοις,
τῇ δὲ στρατιᾷ π(α)τρικῶς ἐπεστάτει,
φρουρῶν τὰ κοινά, μὴ κλαπῇ τὸ συμφέρον.
Κήδους δὲ τυχὼν εὐγενοῦς καὶ κοσμίου
καὶ βασιλικὸν προσλαβὼν αὖθις γένος
καὶ λαμπρὸν ὑπόδειγμα παρεὶς τὸν βίον,
κεῖται μοναστὴς εὐτελὴς ἐν ὀστέοις.
Ἥλιε καὶ γῆ καὶ τελευταῖοι κρότοι.
Πενθεῖ δὲ μικροῦ πᾶν τὸ Ῥωμαίων γένος,
ὅσον περ αῦτὸν ἀγνοοῦν οὐ τυγχάνει.
Ἀλλ’ ὦ μόνε ζῶν καὶ μεθιστῶν τὰς φύσεις,
εἴ πού τι καὶ πέπραχεν αὐτῷ μὴ πρόπον [sic],
λύσιν παρασχὼν τὴν Ἐδὲμ κλῆρον δίδου.

Μεταγραφή: Alexander Van Millingen, Byzantine Churches in Constantinople: Their History and architecture (London 1912), pp. 30f.

Πηγή: Underwood, P., A., The Kariye Djami, v.3 the frescoes, Bollingen Foundation, New York 1996