Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Λιμός στην Αντιόχεια, 362/363

Συγγραφή : Σταθακόπουλος Διονύσιος (17/7/2001)

Για παραπομπή: Σταθακόπουλος Διονύσιος, «Λιμός στην Αντιόχεια, 362/363», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=5118>
Λιμός στην Αντιόχεια, 362/363 (14/3/2008 v.1) Famine in Antioch, 362/363 (18/9/2009 v.1) 
 

1. Εκδήλωση του λιμού

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός Α' (361-363) έφτασε το καλοκαίρι του 362 στην Αντιόχεια του Ορόντη στη Συρία για να ηγηθεί εκστρατείας εναντίον των Περσών. Η πόλη βρέθηκε αναγκασμένη να συντηρεί ένα μεγάλο στράτευμα, γεγονός που υπήρξε δυσχερές ιδιαίτερα για τις ασθενέστερες οικονομικά αστικές μάζες. Έτσι η πρώτη αντίδραση του λαού κατά την άφιξη του αυτοκράτορα ήταν να του κοινοποιήσει την αποδοκιμασία του για τις υψηλές τιμές που ίσχυαν για τα βασικά είδη διατροφής στην πόλη. Ο Ιουλιανός υποσχέθηκε να επιληφθεί άμεσα του θέματος σε συνεργασία με την τοπική βουλή. Αν και οι βουλευτές υποσχέθηκαν να πάρουν μέτρα για την απάλειψη της κρίσης, φαίνεται πως έμειναν στην ουσία άπραγοι. Το αίτιο γι’ αυτή τους τη στάση πρέπει να αναζητηθεί στο γεγονός ότι οι υψηλές τιμές των σιτηρών τούς απέφεραν μεγάλα κέρδη, καθώς οι ίδιοι ανήκαν στην τάξη των μεγάλων γαιοκτημόνων.

2. Αντιμετώπιση-Αντιδράσεις

Ο Ιουλιανός έλαβε και νομοθετικά μέτρα για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών και της αυξανόμενης σιτοδείας, χωρίς ωστόσο κάποιο αποτέλεσμα.1 Τότε, τρεις μήνες μετά την άφιξή του, εξέδωσε ένα έδικτον (διάταγμα), με το οποίο καθόριζε τις ανώτατες επιτρεπόμενες τιμές για μια σειρά βασικών προϊόντων. Την ίδια περίπου εποχή ένα κύμα ξηρασίας κατέστρεψε τα σπαρτά.2Η αναποτελεσματική νομοθετική ρύθμιση αφενός, αλλά κυρίως οι ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες επιδείνωσαν αποφασιστικά την κατάσταση. Οι τιμές αυξήθηκαν κατακόρυφα ώσπου άγγιξαν την ανώτατη επιτρεπόμενη τιμή τους. Ο αυτοκράτορας όρισε την εισαγωγή μεγάλης ποσότητας σιτηρών τόσο από γειτονικές πόλεις όπως η Χαλκίδα και η Ιεράπολις όσο και από την Αίγυπτο, πληρώνοντας μάλιστα γι’ αυτά από το προσωπικό του ταμείο. Το ψωμί και τα σιτηρά γενικά έφτασαν έτσι να είναι τα μόνα προσιτά και άφθονα προϊόντα στις αγορές της πόλης. Ωστόσο και αυτό το μέτρο είχε τελικά το αντίθετο από το ποθητό αποτέλεσμα.3 Οι οικονομικά εύρωστες τάξεις αγόραζαν σιτηρά στη χαμηλή, κρατικά ελεγχόμενη τιμή και πωλούσαν στους χωρικούς της γύρω περιοχής τα σιτηρά της δικής τους παραγωγής σε πολύ υψηλότερες τιμές. Επιπλέον, υπολογίσιμες πληθυσμιακές μάζες συνέρρεαν καθημερινά στις αγορές της Αντιόχειας προκειμένου να προμηθευτούν σιτηρά και ψωμί στις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές. Σύμφωνα με την εκτίμηση του ίδιου του Ιουλιανού, η τιμή αυτών των προϊόντων θα ήταν η τριπλάσια χωρίς την παρέμβασή του. Όταν ο αυτοκράτορας αναχώρησε τελικά για το νοτιοανατολικό σύνορο, ύστερα από εννέα μήνες παραμονής του στην πόλη της Αντιόχειας, η κρίση μαινόταν ακόμη.

Δε διαθέτουμε πληροφορίες για θύματα από αυτόν το λιμό. Η λαϊκή αναταραχή υπήρξε μεγάλη, ενώ παράλληλα και η άρχουσα τάξη της πόλης αντιδρούσε αρνητικά στις προσπάθειες του Ιουλιανού καθώς αυτές αντέβαιναν στα συμφέροντά τους. Ο αυτοκράτορας έγραψε προς υπεράσπιση της πολιτικής του τη σάτιρα Μισοπώγων, στην οποία απαντά με ευφυΐα και χιούμορ στις κατηγορίες που του απευθύνθηκαν. Μετά την αποχώρηση του αυτοκρατορικού στρατού από την πόλη διακόπτονται απότομα και οι πληροφορίες μας γύρω από αυτήν την κρίση. Εικάζεται ωστόσο ότι τελείωσε σύντομα.

1. P. de Jonge,  «Scarcity of Corn and Corn Prices in Ammianus Marcellinus» Mnemosyne 1 (1948) σελ. 238-45.

2. Ο P. Petit, Libanius et la vie municipale à Antioche au IVe siècle ap. J.-C. (Paris 1956), σελ. 110 κ.ε, μιλάει για δυσμενείς συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή.

3. G. Downey,  «The Economic Crisis at Antioch under Julian the Apostate» στο P.R. Coleman-Norton (ed.), Studies in Roman Economic and Social History (Princeton 1951), σελ. 315-9.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.