Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Αριαράθης Γ΄

Συγγραφή : Σοφού Αθανασία (8/11/2002)

Για παραπομπή: Σοφού Αθανασία, «Αριαράθης Γ΄», 2002,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=3733>
Αριαράθης Γ΄ (6/12/2007 v.1) Ariarathes III (12/11/2008 v.1) 
 

1. Γενεαλογικά και οικογενειακά στοιχεία

Ο βασιλιάς της Μεγάλης Καππαδοκίας Αριαράθης Γ΄, ανήκε στη δυναστεία των Αριαραθιδών. Το όνομά του απαντάται στις πηγές και ως «Αριάθης». Σύμφωνα με το γενεαλογικό δένδρο των Αριαραθιδών, που παραδίδεται από το Διόδωρο Σικελιώτη και θεωρείται τουλάχιστον εν μέρει μυθικό, ήταν απόγονος αριστοκρατικού γένους των Περσών. Στους μακρινούς προγόνους του συγκαταλέγονται ο Αναφάς (ή Οτάνης), ένας από τους εφτά Πέρσες που δολοφόνησαν τον ψευδο-Σμέρδη, καθώς και ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος o Μέγας (559-530 π.Χ.). Ο Αριαράθης Γ΄ υπήρξε πρωτότοκος γιος και του ηγεμόνα Αριαράμνη, ο οποίος τον πάντρεψε με τη Στρατονίκη, κόρη του Σελευκίδη βασιλιά Αντιόχου Β΄ Θεού (261-247/6 π.Χ.). Επιπλέον, μια αδελφή του Αριαράθη Γ΄ είχε παντρευτεί το Σελευκίδη Αντίοχο Ιέρακα (242-228/227 π.Χ.).

2. Βασιλεία

Σύμφωνα με το Διόδωρο, σε κάποια άγνωστη σε μας χρονική στιγμή, ο Αριαράμνης όρισε συμβασιλέα του τον Αριαράθη Γ΄, του έδωσε το βασιλικό διάδημα και του αναγνώρισε ίσα δικαιώματα στην άσκηση της αρχής.1 Οι απόψεις των νεότερων ερευνητών για την έναρξη της ηγεμονίας του Αριαράθη Γ΄ ποικίλλουν, με αποτέλεσμα να τοποθετείται είτε στο 255 είτε στο 240 είτε στο 230 π.Χ. περίπου. Αν δεχθούμε την άποψη ότι αναρρήθηκε στο θρόνο το 255 π.Χ., τότε η αναγόρευσή του ως συμβασιλέα και ο γάμος του με την κόρη του Σελευκίδη Αντιόχου Β΄ θα ήταν γεγονότα σύγχρονα. Επακόλουθό τους θα ήταν η οριστική απόσπαση της Μεγάλης Καππαδοκίας από το σελευκιδικό βασίλειο και η αναγνώρισή της ως ανεξάρτητου βασιλείου. Η χρονολόγηση αυτή είναι σύμφωνη με τη χρονολογική τάξη της αφήγησης του Διοδώρου και τεκμηριώνεται από τη νομισματοκοπία του Αριαράθη Γ΄, στην οποία εμφανίζεται για πρώτη φορά στην καππαδοκική νομισματοκοπία ο βασιλικός τίτλος, ίσως δε και το διάδημα. Δεδομένου ότι οι δυναστικές επιγαμίες ήταν στην Αρχαιότητα σύνηθες μέσο άσκησης εξωτερικής πολιτικής, θεωρείται ότι ο γάμος μεταξύ των δύο βασιλικών οίκων δεν ήταν επωφελής μόνο για την καππαδοκική δυναστεία. Ο Αντίοχος Β΄ είχε εμπλακεί στο Β΄ Συριακό πόλεμο (260-253 π.Χ.), με αποτέλεσμα η καππαδοκική συμμαχία να του είναι πολύτιμη για τη διασφάλιση των επικοινωνιών ανάμεσα στην ανατολική Μικρά Ασία και τη Συρία.2

Στην περίοδο 240-220 π.Χ. τοποθετούν την ηγεμονία του Αριαράθη Γ΄ όσοι ερευνητές αμφισβητούν τη μαρτυρία του Διοδώρου. Σύμφωνα με αυτή την εκδοχή ο γάμος του με τη Στρατονίκη χρονολογείται περίπου στο 240 π.Χ. και δε συνδέεται με την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Μεγάλης Καππαδοκίας το 255 π.Χ. Η δυναστική σύνδεση με τους Σελευκίδες εντάσσεται στο πλαίσιο της πολιτικής του βασιλιά Σελεύκου Β΄ (246-225 π.Χ.), που είχε σκοπό να ενισχύσει τους δεσμούς του με μικρά, ανεξάρτητα κράτη της Μικράς Ασίας και Ασίας ως αντίβαρο στις διασπαστικές τάσεις του αδελφού του Αντιόχου Ιέρακα.3 Επί Αριαράθη Γ΄ συντελέστηκε σημαντική επέκταση της Μεγάλης Καππαδοκίας με την προσάρτηση της Καταονίας. Εικάζεται ότι η περιοχή αυτή εκχωρήθηκε ως προίκα από τους Σελευκίδες στους Αριαραθίδες, δεν αποκλείεται όμως και το ενδεχόμενο να κατακτήθηκε από τον Αριαράθη Γ΄. Εξάλλου ο Καππαδόκης ηγεμόνας είναι πιθανόν ο ιδρυτής της πόλης Αριαράθειας.4 Οι νομισματικές εκδόσεις του αποτελούν τις πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη των οικισμών Μόριμα, Άνισα και Κύβιστρα. Η απεικόνιση της θεάς Αθηνάς σε μια νομισματική σειρά που ανήκει μάλλον στον Αριαράθη Γ΄ είναι ένδειξη για την πιθανή λατρεία της θεάς αυτής στη Μεγάλη Καππαδοκία κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του.5 Επί της ηγεμονίας του πιθανότατα η Μεγάλη Καππαδοκία αναγνωρίστηκε ως αυτόνομο βασίλειο και τότε ίσως εισήχθη για πρώτη φορά η λατρεία μιας ελληνικής θεότητας, της Αθηνάς, στη χώρα.

1. Αριαράθης: Διόδ. Σ. 31.19.6· Αριάθης: Ευσέβ., Αρμ. 1, σελ. 251. Γενεαλογία: Διόδ. Σ. 31.19.1 κ.ε. Σχετικά με τον τίτλο του Αριαράθη Γ΄, θα πρέπει να επισημανθεί ότι μόνο μία νομισματική σειρά του ηγεμόνα αυτού φέρει το βασιλικό τίτλο. Οι περισσότερες από τις άλλες φέρουν τις συντομογραφίες «ΔΣ» και «ΣΔ», οι οποίες ερμηνεύονται υποθετικά ως συντομογραφίες των τίτλων «ηγεμόνας» και «δυνάστης». Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, τα «ΔΣ» ή «ΣΔ» είναι αρχικά ενός ή δύο αξιωματούχων υπεύθυνων για τη νομισματοκοπία, βλ. Regling, K., “Dynastenmunzen von Tyana, Morima und Anisa in Kappadokien”, ZfN 42 (1935), σελ. 4 κ.ε., αρ. 2· Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 19, αρ. 1.

2.  RE 2 (1895), σελ. 816, βλ.λ. “Ariarathes (3)” (Niese, B.)· Seibert, J., Historische Beiträge zu den dynastischen Verbindungen in hellenistischer Zeit (Historia Einzelschriften 10, Wiesbaden 1967), σελ. 57· Ritter, H.-W., Diadem und Königsherrschaft. Untersuchungen zu Zeremonien und Rechtsgrundlagen des Herrschaftsantritts bei den Persern, bei Alexander dem Grossen und im Hellenismus (Vestigia 7, München- Berlin 1965), σελ. 194 κ.ε. Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 16· Will, E., Histoire politique du monde hellenistique² I (323-30 av. J.-C.): De la mort d'Alexandre aux avènements d'Antiochos III et de Philippe V (Nancy 1979), σελ. 292. Για την πιθανή απόδοση στον Αριαράθη Γ΄ ενός νομίσματος όπου η εικονιζόμενη μορφή φέρει διάδημα, βλ. Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 19, αρ. 1· Mørkholm, O., “The Classification of Cappadocian Coins”, NC 7th series, 9 (1969), σελ. 24 κ.ε.

3. Για τη χρονολόγηση στο 240-220 π.Χ. βλ. Beloch, K.J., Griechische Geschichte. Die Griechische Weltherrschaft 4.2 (Berlin - Leipzig 1927), σελ. 216 κ.ε. Κριτική της άποψης του Beloch: Seibert, J., Historische Beiträge zu den dynastischen Verbindungen in hellenistischer Zeit (Historia Einzelschriften 10, Wiesbaden 1967), σελ. 56. Στο 230-220 π.Χ. ανάγει την ηγεμονία του ο Simonetta, δίχως όμως να στοιχειοθετεί την άποψη αυτή, βλ. Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 19.

4. Καταονία: Στράβ. 12.1.2. Η πρoσάρτησή της ως συνέπεια της επιγαμίας με τους Σελευκίδες υποστηρίχθηκε από το Will, E., Histoire politique du monde hellenistique² I (323-30 av. J.-C.): De la mort d'Alexandre aux avènements d'Antiochos III et de Philippe V (Nancy 1979), σελ. 292. Κατά το Simonetta ο Αριαράθης Γ΄ κατέλαβε τα Κόμανα της Καταονίας, βλ. Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 17. Αριαράθεια: Στέφ. Βυζ., βλ. λ. «Αριαράθεια»· Cohen, G.M., The Hellenistic Settlements in Europe, the Islands, and Asia Minor (Berkeley - Los Angeles - Oxford 1995), σελ. 375 κ.ε.

5. Simonetta, B., The coins of the Cappadocian Kings (Typos Monographien zur antiken Numismatik 2, Fribourg 1977), σελ. 19 κ.ε. Regling, K., “Dynastenmünzen  von Tyana, Morima und Anisa in Kappadokien”, ZfN 42 (1935), σελ. 5 κ.ε. Yarkin, U., “An unpublished coin of Ariarathes III for Cybistra in Cappadocia”, NC 141 (1981), σελ. 144 κ.ε.
     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.