1. Οικογένεια και σπουδές

Γιος του Τραπεζούντιου μαθηματικού και λογίου Θεόδωρου Κυριακίδη, ο Επαμεινώνδας γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1868. Το 1878 ο πατέρας του πέθανε σε ηλικία 47 ετών από καρδιακό νόσημα. Ο θάνατος αυτός πρέπει να έφερε την οικογένεια σε δύσκολη οικονομική θέση αφού ο Επαμεινώνδας, παρότι ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στη γενέτειρά του, δεν κατάφερε να ξεκινήσει τις πανεπιστημιακές του σπουδές παρά μόνο το 1887, στα είκοσί του χρόνια, οπότε εισήχθη στο τμήμα Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παράλληλα, και από τον πρώτο χρόνο της άφιξής του στην ελληνική πρωτεύουσα, εργαζόταν τη νύχτα στην εφημερίδα Ακρόπολη ως ρεπόρτερ, διορθωτής, συντάκτης και ανταποκριτής όταν ήταν στο εξωτερικό. Το 1892 διορίστηκε καθηγητής φυσικομαθηματικών στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας, όπου δίδαξε επί σειρά έξι ετών. Το 1898 πήγε για μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία και την Ελβετία και ειδικεύτηκε στην ηλεκτρολογία. Το 1902, ένα χρόνο μετά την επάνοδό του στην Αθήνα, έγινε υφηγητής ηλεκτρολογίας στο Πανεπιστήμιο με τη διατριβή Μαγνητικαί Δυναμικαί Γραμμαί. Ταυτόχρονα διορίστηκε επόπτης φωτισμού στο δήμο Αθηναίων και συμμετείχε στην αναμόρφωση του φωτισμού της πόλης με την εγκατάσταση ηλεκτροφωτισμού από το 1903. Παραιτήθηκε από τη θέση αυτή το 1906 για να γίνει διοικών σύμβουλος στην «Εταιρία Δημοσίων και Δημοτικών Έργων». Τέλος, το 1909 ανέλαβε τη διοίκηση της «Ανωνύμου Εταιρίας Οικοδομικών Επιχειρήσεων». Το 1903 παντρεύτηκε την Ιφιγένεια Γ. Σούκα με την οποία απέκτησε τρία παιδιά. Πέθανε στην Αθήνα το 1916 , σε ηλικία 48 ετών.

2. Κοινωνική δράση και εργογραφία

Όσο ήταν καθηγητής μαθηματικών στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας, ο Κυριακίδης εξέδωσε σχετικά διδακτικά εγχειρίδια. Το 1900, με αφορμή την επίσκεψή του στην Παγκόσμια Έκθεση των Παρισίων, συνέταξε τη μελέτη «Η Ηλεκτροτεχνική εν τη Παγκοσμίω Παρισινή Εκθέσει του 1900», που εκδόθηκε στην Τεργέστη το 1901. Δημοσίευσε επιστημονικά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά, όπως επίσης και στο Συμπλήρωμα του πρώτου Ελληνικού Εγκυκλοπαιδικού Λεξικού των Beck and Barth (Αθήνα 1902-1905). Όμως τα ενδιαφέροντα του Κυριακίδη δεν περιορίζονταν στην επιστήμη του. Ως γνήσιος λόγιος της εποχής του, υπήρξε ενεργό μέλος φιλολογικών συλλόγων όπως του «Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινούπολης» και του «Παρνασσού» στην Αθήνα, οργανώνοντας διαλέξεις, δημοσιεύοντας μελέτες κτλ. Μεγάλη υπήρξε και η προσφορά του, ως μέλους και ως προέδρου από το 1910, στο «Σύλλογο Μικρασιατών Ανατολή» της Αθήνας που δραστηριοποιήθηκε ενεργά στον τομέα της εκπαίδευσης, με ίδρυση σχολείων στη Μικρά Ασία, εκπαίδευση διδασκάλων κτλ. Όσο για την παρουσία του στον ιδιαίτερο χώρο της ποντιακής λογιοσύνης, μαρτυρεί καθαρά τη συντελεσθείσα γύρω στα 1890 στροφή της τελευταίας. Ο Κυριακίδης, δηλαδή, ανήκει σε αυτή τη δεύτερη γενιά φιλοπατρίδων λογίων, επιστημονικά πιο καταρτισμένη από αυτή των πρωτοπόρων, που απομακρύνεται από αυτή καθαυτή τη συλλογή ζώντων μνημείων και προχωρεί προς τη συγκρότηση ενός ποντιακού αστικού συμβολικού κεφαλαίου. Η ιδιαίτερη συνεισφορά του Κυριακίδη στον τομέα αυτό ενσαρκώνεται στο έργο του Βιογραφίαι των εκ Τραπεζούντος… λογίων, που εκδόθηκε στην Αθήνα το 1897, το οποίο εκτός από την ιδιαίτερη χρηστική του αξία αποτελεί και ένα είδος libro d’oro της ποντιακής αριστοκρατίας του πνεύματος, εγγράφοντας τους λόγιους του Πόντου σε μια ιστορική συνέχεια-συγγένεια που ξεκινάει από την Άλωση και φτάνει μέχρι τις ημέρες του συγγραφέα.¹ Ύστερα από αυτό το βιβλίο, που περιείχε και ιστορικό σχεδίασμα για το Φροντιστήριο Τραπεζούντας (ως κέντρο-ορμητήριο της μεταγενέστερης λογιοσύνης), έγραψε και ένα δεύτερο, την Ιστορία της παρά την Τραπεζούντα ιεράς βασιλικής πατριαρχικής σταυροπηγιακής Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου της Σουμελά (Αθήνα 1898), αλλά μετά την επιστροφή του από το εξωτερικό φαίνεται πως συγκεντρώθηκε στα της επιστήμης του και, μέσω της δράσης του στην «Ανατολή», στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης στη Μικρά Ασία. Το 1909 η Πολιτεία του απένειμε το παράσημο του Αργυρού Σταυρού του Σωτήρος ως αναγνώριση των υπηρεσιών του.