Βιτρούβιος (Vitruvius Pollio)
Ρωμαίος αρχιτέκτονας, μηχανικός και συγγραφέας της περίφημης πραγματείας De Architectura (Περί Αρχιτεκτονικής). Έζησε τον 1ο αι. π.Χ. Το έργο του βασίζεται τόσο στην προσωπική του πείρα, όσο και στις θεωρητικές εργασίες φημισμένων Ελλήνων αρχιτεκτόνων.
|
γυμνάσιο, το
Δημόσιο οικοδόμημα το οποίο αποτελούνταν από μεγάλη εσωτερική υπαίθρια αυλή, όπου γίνονταν γυμναστικές και αθλητικές ασκήσεις. Θεωρούνταν, όπως και οι παλαίστρες, ιερός χώρος, όπου λατρεύονταν ο Ηρακλής και ο Ερμής. Σε μεταγενέστερη περίοδο συνδυαζόταν με τα δημόσια λουτρά.
|
εξέδρα, η
1. Ημικυκλική κατασκευή υπαίθρια ή στεγασμένη, η οποία διέθετε χαμηλά θρανία ή καθίσματα, που αναπτύσσονταν περιμετρικά. 2. Τύπος αίθουσας της παλαίστρας με πλευρά ανοιχτή προς την κεντρική αυλή, η οποία διαμορφώνεται με κιονοστοιχία. Οι εξέδρες στα γυμνάσια και τις παλαίστρες εξυπηρετούσαν ποικίλες λειτουργίες. Τέτοιας μορφής αίθουσα ήταν συχνά το εφηβείον.
|
εφήβαρχος, ο
Ο δημόσιος άρχοντας που αναλάμβανε την εποπτεία των εφήβων. Ο θεσμός της εφηβείας έλαβε νομική υπόσταση στην αθηναϊκή πολιτεία με τον «Περί των εφήβων» νόμο το 334/333 π.Χ. Το αξίωμα του εφηβάρχου συναντάται και παλαιότερα, ωστόσο φαίνεται πως ευρύτερη διάδοση στις πόλεις της κυρίως Ελλάδας αλλά και της Μικράς Ασίας είχε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους.
|
εφηβείον, το
Χαρακτηρίζεται από τον Βιτρούβιο (5.11.2) ως ο πιο σημαντικός χώρος του Γυμνασίου/ Παλαίστρας. Επρόκειτο για αίθουσα συγκεντρώσεων και διδασκαλίας των νέων. Η αίθουσα αυτή είχε συχνά τη μορφή εξέδρας, ενώ κατά μήκος των τοίχων της πρέπει να υπήρχαν λίθινοι ή ξύλινοι πάγκοι (θρανία), όπου κάθονταν οι έφηβοι την ώρα της διδασκαλίας.
|
κονιστήριον, το
Χώρος του Γυμνασίου/ Παλαίστρας, όπου υπήρχε η κόνις ή η άμμος την οποία χρησιμοποιούσαν οι αθλητές για την περιποίηση του σώματος.
|
παλαίστρα, η
Τμήμα του ελληνικού γυμνασίου ή ανεξάρτητο αρχιτεκτόνημα. Ήταν ο χώρος όπου ασκούνταν οι αθλητές στην πάλη. Αποτελούνταν από μία ορθογώνια αυλή η οποία περιβαλλόταν από αίθουσες ποικίλων χρήσεων για τους αθλητές, όπως αποδυτήρια, αίθουσες άθλησης, λουτρά και εξέδρες για τις ομιλίες.
|
στοά, η
Επίμηκες επιστεγασμένο δημόσιο κτήριο υποβασταζόμενο στη μία πλευρά του από κιονοστοιχίες. Κατ’ επέκταση, είναι και ο επιστεγασμένος διάδρομος που υποβαστάζεται από κιονοστοιχίες.
|