1. Ο οικιστής Κνώπος Ο Κνώπος –ή Κλέοπος κατά τον Παυσανία– ήταν γιος του Κόδρου.1 Ο Παυσανίας παραδίδει ότι ο Κλέοπος συγκέντρωσε αποίκους από διάφορες πόλεις της Ιωνίας και τους εγκατέστησε στις Ερυθρές,2 σε μια εποχή κατά την οποία η περιοχή αυτή κατοικούνταν από Κρήτες, Κάρες, Λυκίους και Παμφύλους. Δεδομένου ότι όλοι αυτοί οι πληθυσμοί είτε θεωρούσαν τους εαυτούς τους Έλληνες είτε παρουσιάζονταν να έχουν ιδιαίτερους δεσμούς με τους Έλληνες, μπορεί κανείς να αποδώσει στον Κλέοπο την ειρηνική συνύπαρξη και αφομοίωσή τους. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, την οποία αναφέρει ο ιστορικός Πολύαινος, ο Κνώπος για να καταλάβει τις Ερυθρές ακολούθησε ένα χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο έπρεπε να ζητήσει από τους Θεσσαλείς να του στείλουν μια ιέρεια της Ενοδίας (Εκάτη) ως αρχηγό του στρατού τους. Οι Θεσσαλείς τού έστειλαν τη Χρυσάμη, η οποία νάρκωσε έναν ταύρο που επρόκειτο να θυσιαστεί και τον έστειλε στους Ερυθρείς. Οι Ερυθρείς υποδέχτηκαν το ζώο με χαρά θεωρώντας το θεϊκό οιωνό, όμως μετά τη θυσία και το τελετουργικό δείπνο που ακολούθησε πολλοί από αυτούς έχασαν τα λογικά τους, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τις σκοπιές τους. Έτσι ο Κνώπος βρήκε την ευκαιρία να γίνει κυρίαρχος της πόλης. Αν και ο Πολύαινος δεν προσδιορίζει την ταυτότητα των αρχαίων κατοίκων των Ερυθρών, αναφέρει ότι ορισμένες παραδόσεις υπαινίσσονται τη διεξαγωγή ενός άγριου πολέμου ανάμεσα στους Ίωνες και στους ντόπιους.3 Ακόμα και αν έχουν έτσι τα πράγματα, ο Κνώπος θεωρούνταν ο ιδρυτής της πόλης που πήρε την ποιητική ονομασία «Κνωπούπολις» προς τιμήν του.4 Ο Κνώπος ταυτίζεται πιθανότατα με έναν πολεμιστή που εικονίζεται σε νομισματικές εκδόσεις των Ερυθρών δίπλα στον Ερυθρό (το όνομα του τελευταίου προσδιορίζεται επιγραφικά).5 2. Ο βασιλιάς Κνώπος Όπως και άλλοι Ίωνες οικιστές, ο Κνώπος πρέπει να ίδρυσε στις Ερυθρές μια τοπική μοναρχία. Η ιστορία του ομώνυμου απογόνου του, του Κνώπου, που έζησε τον 7o αι. π.Χ., διασώζεται σε ένα απόσπασμα από το έργο του ιστορικού Ιππία από τις Ερυθρές, που χρονολογείται την Ελληνιστική περίοδο. Ο Κνώπος, τελευταίος βασιλιάς της δυναστείας του, είχε τραγικό τέλος. Στη διάρκεια ενός ταξιδιού προς τους Δελφούς τρεις αυλικοί του (οι Ορτύγης, Ίρος και Έχαρος) τον έδεσαν και τον έριξαν στη θάλασσα. Τα κύματα έβγαλαν το πτώμα του στην ακτή, σε ένα μέρος που καλούνταν Λεόποδον. Στο μεταξύ, ενόσω η χήρα του Κλεονίκη ετοίμαζε την κηδεία του, έμαθε ότι ο Ορτύγης και οι σύντροφοί του (ενισχυμένοι από στρατό που έστειλαν οι δύο τύραννοι της Χίου Άμφικλος και Πολύτεκνος) κατέλαβαν τις Ερυθρές, γι’ αυτό κατέφυγε στην Κολοφώνα. Οι δραματικές αυτές εξελίξεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των εορτασμών προς τιμήν της Αρτέμιδος Στροφαίας. Οι σφετεριστές, αφού σκότωσαν τους συγγενείς του βασιλιά και τους φίλους του, εγκαθίδρυσαν ένα πολύ αυστηρό ολιγαρχικό πολίτευμα, το οποίο όμως καταλύθηκε όταν ο Ιππότης, αδελφός του Κνώπου, επιτέθηκε στους τυράννους στη διάρκεια της γιορτής. Ο Ιππότης εκδικήθηκε το θάνατο του νεκρού βασιλιά και απελευθέρωσε την πατρίδα του.
Νεότεροι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο Κνώπος ανήκε πιθανόν στους «Βασιλίδες» των Ερυθρών, εάν δεχτούμε ότι αυτοί ήταν βασιλικό γένος. Δεδομένου ότι ο όρος «Βασιλίδαι» εμφανίζεται σε πηγές της Κλασικής και της Ελληνιστικής περιόδου, δεν μπορεί να αποκλειστεί η ύπαρξη αναλογιών ανάμεσα στο κείμενο του Ιππία και μια μνεία του Αριστοτέλη, παρά τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ τους. Ωστόσο, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η σημασία του όρου «Βασιλίδαι» ήταν διαφορετική σε πρωιμότερες περιόδους.
1. Πολύβ. 8.43· Παυσ. 7.3.7. Σύμφωνα με το Στράβωνα, πηγή του οποίου ήταν πιθανότατα ο Φερεκύδης (FGrHist 3 F 155), ο Κνώπος ήταν νόθος γιος του Κόδρου (14.1.3). Ο μοναδικός νόμιμος γιος του ήταν ο Άνδροκλος, ιδρυτής της Εφέσου. 4. Στέφ. Βυζ., βλ. λ. «Ερυθραί». Ο συγγραφέας αυτός παραπέμπει στον Εκαταίο, αλλά είναι ασαφές εάν η παραπομπή αφορά ολόκληρη την πρόταση. 5. Χρόνοι του Κομμόδου: LIMC 6.1 (1992), σελ. 86, αρ. 1 (P. Weiss). |
|
|