1. Εμφάνιση και μετάδοση της επιδημίας
Στις αρχές Ιουλίου του 1854 παρουσιάστηκε επιδημία χολέρας στη Σμύρνη, η οποία διήρκεσε μέχρι το Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς. Η επιδημία προερχόταν από τη Μασσαλία.
Τα πρώτα κρούσματα παρουσιάστηκαν στη στρατιωτική φυλακή του λοιμοκαθαρτηρίου έξω από τη Σμύρνη. Οι περισσότεροι ασθενείς ήταν άνδρες· μέχρι τις 15 Ιουλίου αναφέρεται ότι είχαν πεθάνει 10 άτομα.
Η επιδημία βρισκόταν σε έξαρση κατά τις αρχές Αυγούστου. Τα περισσότερα κρούσματα σημειώθηκαν μεταξύ των ορθοδόξων. Οι πιο πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη και κατευθύνθηκαν στα κοντινά χωριά και νησιά. Στη Σμύρνη πέθαναν περισσότερα από 150 άτομα.1 Η επιδημία πρόσβαλε περισσότερο άτομα μεγαλύτερα των 50 ετών. Από τις 8 Οκτωβρίου 1854 οι κάτοικοι ξαναγύρισαν σταδιακά στην πόλη, αλλά κρούσματα σημειώνονταν μέχρι και τις αρχές Νοεμβρίου.
2. Μέτρα αντιμετώπισης της επιδημίας
Για την αντιμετώπιση της επιδημίας η δημογεροντία της Σμύρνης απευθύνθηκε σε όλους τους γιατρούς της ορθόδοξης κοινότητας και φρόντισε να παρέχουν στους ασθενείς δωρεάν περίθαλψη. Για την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της επιδημίας χωρίστηκαν οι περιοχές όπου κατοικούσαν ορθόδοξοι σε δέκα περιφέρειες. Για καθεμία από αυτές ορίστηκαν ένας ή δύο γιατροί ως υπεύθυνοι. Για την ενημέρωση των κατοίκων της πόλης δημοσιεύθηκε άρθρο2 στην ελληνική εφημερίδα Η Αμάλθεια, το οποίο αναφερόταν στους τρόπους προφύλαξης από την ασθένεια.
1. Ο Σολομωνίδης αναφέρει ότι τα θύματα της χολέρας ανέρχονταν σε 172 άτομα, από τα οποία 28 ήταν μουσουλμάνοι, 81 Ελληνορθόδοξοι, 2 Αρμένιοι, 49 Εβραίοι και 12 Ευρωπαίοι. Η εφημερίδα Η Αμάλθεια μας πληροφορεί ότι πέθαναν μόνο 154 άτομα. Βλ. Σολομωνίδης, Χ., Η ιατρική στη Σμύρνη: Ασκληπιεία, σχολές, το γραικικό νοσοκομείο, επιδημίες, γητείες, γιατροσόφια, γιατροί, φαρμακεία (Αθήνα 1955), σελ. 65· Η Αμάλθεια (Σμύρνη, 9 Ιουλίου-15 Νοεμβρίου 1854).
2. Βλ. Η Αμάλθεια (Σμύρνη, 25 Ιουλίου 1854).