1. Θέση
Πάνω από το θέατρο της Εφέσου, σε ειδικά διαμορφωμένo άνδηρο, αποκαλύφθηκαν στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα τα αρχιτεκτονικά λείψανα πολυτελούς αστικής έπαυλης (villa urbana). Δυστυχώς λόγω της θέσης του οικοδομήματος, που είναι εκτός του κυρίως αρχαιολογικού χώρου της Εφέσου, τα ερείπια αυτά σύντομα καλύφθηκαν ξανά με βλάστηση.
2. Αρχιτεκτονική περιγραφή Η συγκεκριμένη οικία σχεδιάστηκε κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους, όμως μεταγενέστερες ανακαινίσεις και επεμβάσεις μετέτρεψαν το οικοδόμημα σε πολυτελή βίλα προορισμένη για εύπορες οικογένειες της πόλης, που κατοικήθηκε έως την Ύστερορωμαϊκή περίοδο.1 Σημαντικός χώρος της οικίας ήταν η περίστυλη αυλή (atrium), με πλευρά μήκους 20,50 μ. και προσανατολισμό προς τα δυτικά.2 Στις τρεις πλευρές της ανοιχτής αυλής ανοίγονταν τα επιμέρους διαμερίσματα που λειτουργούσαν ως χώροι διαμονής αλλά και υποδοχής ή παρασκευής τροφίμων ή αποθήκευσης. Εξέδρες με κιονοστοιχία στην πρόσοψή τους, προσανατολισμένη προς την κεντρική αυλή, και διακοσμημένες με πολύχρωμα μωσαϊκά δάπεδα αναπτύσσονταν σε απόλυτη αντιστοιχία στο μέσο της βόρειας και της νότιας πλευράς του περιστυλίου.3 Η οικία διέθετε ιδιωτικό λουτρό στα βορειοανατολικά διαμερίσματα, που αποτελούσε ένα πρόσθετο δείγμα πολυτέλειας. Ο χώρος του λουτρού ήταν στρογγυλός, με ημικυκλικές κόγχες συμμετρικά ανοιγμένες στις γωνίες των τοίχων του. Ο λουτήρας ήταν βυθισμένος στο έδαφος, πλαισιωμένος από οκτώ κίονες. Το σύστημα κυκλοφορίας θερμού αέρα στους τοίχους και το δάπεδο εξασφάλιζε την κατάλληλη θερμοκρασία τόσο στον εσωτερικό χώρο όσο και στο νερό του λουτήρα. Η στέγη του λουτρού ήταν θολωτή, διακοσμημένη με φατνώματα. Η συνολική μορφή αυτού του ιδιωτικού λουτρού θυμίζει έντονα τα μεταγενέστερα χριστιανικά βαπτιστήρια.4 Ο επίσημος χώρος συμποσίων (triclinium) βρισκόταν στα νοτιοανατολικά διαμερίσματα, είχε αψιδωτή κάτοψη και ήταν επίσης διακοσμημένος με ψηφιδωτά. Επρόκειτο για ιδιαίτερα σημαντική αίθουσα, καθώς η οικονομική κατάσταση των ενοίκων της βίλας ήταν τέτοια ώστε είχαν έντονη κοινωνική ζωή, με συχνούς και σημαντικούς επισκέπτες και φιλοξενούμενους.5 Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι στα νότια της οικίας βρέθηκε ένα παραλληλόγραμμο κτήριο διαστάσεων 40,5 x 11,5 μ., χωρισμένο εσωτερικά σε πέντε επιμέρους διάχωρα. Το οικοδόμημα αυτό ταυτίστηκε με εντευκτήριο κάποιου λατρευτικού συλλόγου.6
1. Πέρα από την πολυτέλεια της κατασκευής η περίοπτη θέση της κατοικίας με θέα στην πόλη και το λιμάνι ενισχύει αυτό το συμπέρασμα. Βλ. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 12· Miltner, F., Ephesos. Stadt der Artemis und des Johannes (Wien 1958), σελ. 79-80. 2. Το περιστύλιο της αυλής συνέθεταν δωρικοί κίονες, βλ. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 10. 3. βλ. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 10· Scherrer, P. (επιμ.), Ephesus. The New Guide (Vienna 2000), σελ. 170. 4. Για αναλυτική περιγραφή των εγκαταστάσεων του ιδιωτικού λουτρού βλ. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 12, εικ. 5-6· Miltner, F., Ephesos. Stadt der Artemis und des Johannes (Wien 1958), σελ. 80-81. 5. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 11· Miltner, F., Ephesos. Stadt der Artemis und des Johannes (Wien 1958), σελ. 81. 6. Η ίδια η οικία είχε σχετιστεί με το παραλληλόγραμμο αυτό οικοδόμημα, το οποίο αναφέρεται στη βιβλιογραφία ως εντευκτήριο ενός λατρευτικού συλλόγου προς τιμήν του θεού Διονύσου. Αναλυτικά για το συγκεκριμένο κτήριο βλ. Keil, J., “XVI. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 27 (1932), Bbl., σελ. 14-15, εικ. 7-8· Miltner, F., Ephesos. Stadt der Artemis und des Johannes (Wien 1958), σελ. 83-84· Scherrer, P. (επιμ.), Ephesus. The New Guide (Vienna 2000), σελ. 170. |
|
|