1. Αρχιτεκτονική περιγραφή
Το κυκλικό μνημείο βρίσκεται περίπου 4 χλμ. νότια του Selçuk. Πάνω σε βάθρο (podium) ύψους 1,80 μ. πατούσε ένα μονόπτερο οικοδόμημα με έξι κίονες κορινθιακού ρυθμού που είχαν μονολιθικούς κορμούς και στήριζαν πλούσια διακοσμημένο θριγκό. Ο θριγκός αποτελούνταν από στενό τριταινιωτό επιστύλιο, που επιστέφεται από αστράγαλο, ζωφόρο διακοσμημένη με ελισσόμενους βλαστούς και γείσο με κιλλίβαντες. Το μέτωπο του γείσου το κοσμούσε σπειρομαίανδρος, ενώ στη σίμη οι υδρορροές είχαν τη μορφή λεοντοκεφαλών και ανθεμίων. Το μνημείο καλυπτόταν από κωνική στέγη, στην κορυφή της οποίας εδραζόταν κεντρικό ακρωτήριο σε μορφή άκανθας.1 Αγάλματα βρίσκονταν τοποθετημένα στο εσωτερικό του μονόπτερου, που δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αποτελούσε ταφικό μνημείο. Το συνολικό ύψος του υπολογίζεται σε 14,02 μ.2
Με βάση μια αποσπασματική επιγραφή από το βάθρο του μνημείου, που χρονολογείται το 2ο αι. μ.Χ., θεωρήθηκε ότι το ταφικό μνημείο όπως και η γειτονική αγροτική έπαυλη (villa rustica) ανήκαν στον Εφέσιο αξιωματούχο Vedius (Βήδιο).3
2. Ιστορία της έρευνας
Το μνημείο αποκαλύφθηκε τυχαία από κατοίκους της περιοχής. Mια πρώτη περιγραφή του δημοσιεύτηκε στον τρίτο τόμο των αυστριακών ανασκαφικών ερευνών της Εφέσου, ενώ μια σύντομη δημοσίευσή του ακολούθησε το 1930 από τον αρχαιολόγο J. Keil.4 Τα σχέδια της κάτοψης και της αναπαράστασης έγιναν από το M. Theuer. Λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής του οικοδομήματος παρουσιάστηκαν σε μια συγκριτική μελέτη κυκλικών μνημείων της Εφέσου και του Περγάμου από τους W. Königs και W. Radt.5
1. Ο J. Keil αναφέρει ότι στην κορυφή της στέγης εδραζόταν εξάπλευρος ρόδακας. Keil, J., “XV. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 26 (1930), Beibl., σελ. 48. Λεπτομέρειες για την κατασκευή της στέγης και τον τρόπο έδρασης του ακρωτηρίου στο Königs, W. – Radt, W., “Ein kaiserzeitlicher Rundbau (Monopteros) in Pergamon”, IstMitt 29 (1979), σελ. 324-325.
2. Για την αρχιτεκτονική του κυκλικού ταφικού μνημείου βλ. Königs, W. – Radt, W., “Ein kaiserzeitlicher Rundbau (Monopteros) in Pergamon”, IstMitt 29 (1979), σελ. 324-325· Scherrer, P. (επιμ.), Ephesus. The New Guide (Istanbul 2000), σελ. 228.
3. Βλ. Keil, J., “XV. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 26 (1930), Beibl., σελ. 48.
4. Keil, J., “XV. Vorläufiger Bericht über die Ausgrabungen in Ephesos”, Öjh 26 (1930), Beibl., σελ. 48.
5. Πρόκειται για τη μελέτη ενός κυκλικού μνημείου των Αυτοκρατορικών χρόνων στο Πέργαμο. Η αρχιτεκτονική του συγκρίνεται με το εν λόγω κυκλικό μνημείο της Εφέσου. Βλ. Königs, W. – Radt, W., “Ein kaiserzeitlicher Rundbau (Monopteros) in Pergamon”, IstMitt 29 (1979), σελ. 324-325.