Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

1. Γεωγραφική θέση

Ο Άγιος Προκόπιος βρισκόταν στην Καππαδοκία. Ταυτίζεται με τη σημερινή πόλη Ürgüp. Ο οικισμός ήταν κτισμένος σε απόσταση 50 χλμ. Δ-ΝΔ της Καισάρειας, στο κέντρο της περιοχής των τρωγλοδυτικών (υπόσκαφων) μονών και εκκλησιών.

2. Ιστορία

Κατά την πρώιμη Βυζαντινή εποχή η πόλη υπαγόταν στην επαρχία της Πρώτης Καππαδοκίας. Ταυτίζεται πιθανώς με το φρούριο Burgut, που μνημονεύεται σε περσικό χρονικό που χρονολογείται στα τέλη του 14ου αιώνα μ.Χ.¹ Κατά τη Μέση Βυζαντινή εποχή ανήκε πιθανώς στο θέμα Χαρσιανού ή Καππαδοκίας. Επί Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού (886-912) ιδρύθηκε η επισκοπή του Αγίου Προκοπίου που υπαγόταν στην μητρόπολη Καισαρείας. Η θέση ήταν γνωστή μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα μ.Χ. και με το ελληνικό όνομα «Προκόπιον».²

3. Μνημεία

Από τις εκκλησίες της πόλης οι περισσότερες έχουν από μακρού καταστραφεί. Σήμερα σώζονται τα ίχνη δύο ναών: α) του Αγίου Θεοδώρου (Pançarlık Kılıse), στη θέση Susum Bayrı στα ΝΔ του οικισμού, η ζωγραφική του οποίου χρονολογείται στον 11ο αιώνα μ.Χ., και β) της εκκλησίας που είναι γνωστή ως Sarıca Kılıse (Kepez), με τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στα 1100 μ.Χ.³

1. Hild, R. – Restle, K., Kappadokien (Kappadokia, Charsianon, Sebasteia und Lykandos) Τabula Ιmperi Βyzantini, 2 (Verlag der Österreichischen Byzantinistik 23, Wien 1981), σελ. 263.

2. Rott, H., Kleinasiatische Denkmäler aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien (Leipzig 1908), σελ. 204-208.

3. Rott, H., Kleinasiatische Denkmäler aus Pisidien, Pamphylien, Kappadokien und Lykien (Leipzig 1908), σελ. 204-208· De Jerphanion, G., Une nouvelle province de l’art byzantin. Les églises rupestres de Cappadoce (Paris 1925-1942), τόμ. 1, σελ. 17, τόμ. 2, σελ. 17-49· Restle, M., Die byzantinische Wandmalerei in Kleinasien, (Recklinghausen 1967), τόμ. 1, σελ. 17-18, 68, 147-148, και τόμ. 3, σελ. 374-387· Reallexikon zur byzantinischen Kunst 3 (1978), s.v. Kappadokien (Restle, M.), σελ. 1107-1113· Schiemenz, G. P., “Jakobsbrunnen im tiefen Tal, Collectanea Byzantina”, Orientalia Christiana Analecta 204 (Roma 1977), σελ. 147-155.