1. Όνομα – Καταγωγή – Οικογένεια

Ο δυνάστης της Μεγάλης Καππαδοκίας Αριαράμνης ανήκε στην καππαδοκική δυναστεία των Αριαραθιδών. Συναντάται και ως Αριαμένης ή Αρταμένης και Αριάμναιος, ενώ συντομευμένη εκδοχή του πρέπει να είναι η ονομασία Αριάμνης. Σύμφωνα με το γενεαλογικό δέντρο των Αριαραθιδών, που παραδίδεται από το Διόδωρο και θεωρείται εν μέρει μυθικό, ο Αριαράμνης ήταν απόγονος αριστοκρατικού γένους των Περσών. Στους μακρινούς προγόνους του συγκαταλέγονται ο Αναφάς (ή Οτάνης), ένας από τους επτά Πέρσες που δολοφόνησαν τον Ψευδο-Σμέρδη, καθώς και ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος o Mέγας (559-530 π.Χ.). Ο Αριαράμνης υπήρξε πρωτότοκος γιος του ηγεμόνα Αριαράθη Β΄ και δημιούργησε δεσμούς συγγένειας με τη βασιλική οικογένεια των Σελευκιδών παντρεύοντας δύο παιδιά του με απογόνους του Σελευκίδη βασιλιά Αντιόχου Β΄ (261-247/6 π.Χ.). Ειδικότερα, πάντρεψε τον Αριαράθη Γ΄ (περ. 255-220 π.Χ. ή περ. 240-220 π.Χ. ή περ. 230-220 π.Χ.) με τη Στρατονίκη, καθώς και μία κόρη του με το Σελευκίδη Αντίοχο Ιέρακα (242-228/7 π.Χ.).¹

2. Δράση

Οι απόψεις των νεότερων ερευνητών για τη χρονολόγηση της ηγεμονίας του Αριαράμνη διίστανται. Όσοι υιοθετούν τη μαρτυρία του Διοδώρου υποστηρίζουν ότι ο Αριαράμνης ηγήθηκε της Μεγάλης Καππαδοκίας την περίοδο 280-230 π.Χ. περίπου. Επικρατέστερη όμως είναι η άποψη που, απορρίπτοντας τη γενεαλογία αυτή, χρονολογεί την ηγεμονία του την περίοδο 250-225 π.Χ.² Σύμφωνα πάντως με το Διόδωρο, κάποια, άγνωστη σε εμάς, χρονική στιγμή ο Αριαράμνης έκανε συμβασιλέα του το γιο του Αριαράθη Γ΄, του έδωσε το βασιλικό διάδημα και του αναγνώρισε ίσα δικαιώματα στην άσκηση της αρχής.³ Ωστόσο, ενώ ο Διόδωρος παρουσιάζει τον Καππαδόκη ηγεμόνα ως βασιλιά, στα νομίσματα ο Αριαράμνης δε φέρει το βασιλικό τίτλο ούτε το διάδημα. Αντίθετα, ο βασιλικός τίτλος, ίσως δε και το διάδημα, πρώτη φορά χρησιμοποιούνται από τον Αριαράθη Γ΄.⁴

Με βάση τα παραπάνω έχει διατυπωθεί η υπόθεση ότι την εποχή του Αριαράμνη ιδρύθηκε το ανεξάρτητο βασίλειο της Μεγάλης Καππαδοκίας. Η πολιτική αναβάθμιση της Καππαδοκίας από περιοχή που υπαγόταν διοικητικά στους Σελευκίδες σε ανεξάρτητο βασίλειο περίπου το 255 π.Χ. ήταν πιθανότατα αποτέλεσμα του γάμου του Αριαράθη Γ΄ με τη Στρατονίκη. Με αυτές τις εξελίξεις συνδέεται πιθανόν η προσάρτηση της Καταονίας στην Καππαδοκία, σύμφωνα με μια υπόθεση ότι η περιοχή εκχωρήθηκε ως προίκα από τους Σελευκίδες στους Αριαραθίδες.⁵

Η δυναστική επιγαμία ως μέσο άσκησης εξωτερικής πολιτικής δεν ήταν επωφελής μόνο για την καππαδοκική δυναστεία. Μολονότι δεν είχε τη μορφή κάποιας επίσημης συνθήκης συμμαχίας, δημιουργούσε ένα είδος ηθικής δέσμευσης για την άσκηση κοινής εξωτερικής πολιτικής. Ο Σελευκίδης Αντίοχος Β΄ είχε εμπλακεί στο Β΄ Συριακό πόλεμο (260-253 π.Χ.), με αποτέλεσμα η καππαδοκική συμμαχία να του είναι πολύτιμη για τη διασφάλιση των επικοινωνιών ανάμεσα στην ανατολική Μικρά Ασία και τη Συρία. Στο πλαίσιο των σχέσεων αυτών, περίπου το 230 π.Χ. αναζήτησε καταφύγιο στην Καππαδοκία o Σελευκίδης Αντίοχος Ιέραξ κατά τη διάρκεια του πολέμου του εναντίον του αδελφού του βασιλιά Σέλευκου Β΄ (246-225 π.Χ.).⁶

3. Νομίσματα

Τα νομίσματα του Αριαράμνη είναι οι πρώτες ασφαλώς ταυτισμένες νομισματικές εκδόσεις της δυναστείας των Αριαραθιδών όπου χρησιμοποιείται η ελληνική γλώσσα. Ορισμένα από αυτά κόπηκαν στο νομισματοκοπείο των Τυάνων, γεγονός που αποδεικνύει ότι επί Αριαράμνη η πόλη αυτή ανήκε ήδη στο καππαδοκικό βασίλειο. Εξάλλου, στον ίδιο ηγεμόνα αποδίδεται η ίδρυση της ομώνυμης πόλης Αριαράμνειας.⁷

4. Αποτίμηση

Ο Αριαράμνης, εγκαινιάζοντας πολιτική επιγαμιών της καππαδοκικής δυναστείας με άλλες βασιλικές οικογένειες του ελληνιστικού κόσμου και εισάγοντας την ελληνική γλώσσα στη Μεγάλη Καππαδοκία, έκανε τα πρώτα βήματα για να εξέλθει σταδιακά η χώρα από την πολιτική απομόνωση και να αναγνωριστεί ως ισότιμο μέλος της ελληνιστικής κοινωνίας των εθνών. Παράλληλα, όπως ειπώθηκε ήδη, υπήρξε πιθανότατα ο θεμελιωτής του ανεξάρτητου βασιλείου της Μεγάλης Καππαδοκίας.