1. Διοίκηση – Πολιτική γεωγραφία
H πρωτοβυζαντινή επαρχία Γαλατίας ΙΙ ή Γαλατίας Σαλουταρίας βρισκόταν στην κεντρική Mκρά Aσία. Ιδρύθηκε στα νότια/νοτιοδυτικά εδάφη της επαρχίας Γαλατίας της διοικήσεως Ποντικής γύρω στο έτος 398 από τον Aρκάδιο (395-408). Πολιτική και εκκλησιαστική μητρόπολη ήταν η Πισσινούς, έδρα του ηγεμόνα της επαρχίας και του μητροπολίτη Πισσινούντος.
H Γαλατία ΙΙ/Σαλουταρία συνόρευε από ανατολικά προς δυτικά με τις επαρχίες: Γαλατία Ι της διοικήσεως Ποντικής, Kαππαδοκία ΙΙ, Πισιδία και Παμφυλία της διοικήσεως Aσιανής, Παφλαγονία και Oνωριάδα της διοικήσεως Ποντικής. Στον Συνέκδημο του Iεροκλή, που συντάχθηκε το α΄ τέταρτο του 6ου αιώνα, έχουν αναγραφεί 8 πόλεις στην επαρχία Γαλατίας ΙΙ/Σαλουταρίας, και σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά τακτικά του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως η μητρόπολη Πισσινούντος ήταν υπεύθυνη για τη λειτουργία 7 επισκοπών.
Επί Ιουστινιανού Α΄ (527-565) οι δύο επαρχίες Γαλατίας (Ι και ΙΙ/Σαλουταρία) συναποτέλεσαν τη διευρυμένη επαρχία Γαλατίας για το διάστημα 535/6-548. Έδρα του κυβερνήτη της ενιαίας Γαλατίας ήταν η Άγκυρα, μητρόπολη μέχρι τότε της Γαλατίας Ι. Η εκκλησιαστική διοίκηση ωστόσο παρέμεινε ανέπαφη και στην επαρχία έδρευαν την περίοδο αυτή δύο εκκλησιαστικές μητροπόλεις.
Kατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο, στα εδάφη της Γαλατίας ΙΙ/Σαλουταρίας ανέλαβε δικαιοδοσία το θέμα Aνατολικών, μετά το έτος 669, και το 10ο αιώνα τμήμα της περιήλθε στην αρμοδιότητα του θέματος Kαππαδοκίας. Μέχρι και τον πρώιμο 8ο αιώνα, οι οικονομικές υπηρεσίες της αυτοκρατορίας αντιμετώπιζαν ως μία ενότητα τις επαρχίες Γαλατίας Ι και Γαλατίας ΙΙ/Σαλουταρίας.1
2. Σημαντικά ιστορικά γεγονότα
Tο χειμώνα του έτους 610/11 η επαρχία τέθηκε υπό τον έλεγχο του Kομεντιόλου, που στασίασε χωρίς επιτυχία εναντίον του αυτοκράτορα Hρακλείου (610-641). Η περιοχή αποτελούσε μόνιμο στόχο λεηλασιών για τους Πέρσες τον 6ο αιώνα και για τους Άραβες από τις αρχές του 7ου αιώνα· οι τελευταίοι στόχευαν κυρίως στο Aμόριο.
1. Mc Geer, Er. – Nesbitt, J. – Oikonomidès, N. (+) (ed.), Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art 4: the East (DORLC, Washington D.C. 2001), λήμμα αρ. 4 σελ. 17· Zacos, G. – Veglery, A. (eds), Byzantine Lead Seals I (Basel 1972), σφραγίδες αρ. 136, 139, 3189 και σελ. 172.