1. Καταγωγή – εκπαίδευση
Ο Χρύσανθος γεννήθηκε στη Μάδυτο της Ανατολικής Θράκης το 1778, όπου και έλαβε την εγκύκλιο εκπαίδευση. Αργότερα μετέβη στην Κωνσταντινούπολη και μαθήτευσε δίπλα στον πρωτοψάλτη Πέτρο Βυζάντιο, από τον οποίο διδάχθηκε εκκλησιαστική μουσική. Ο Χρύσανθος έπαιζε άριστα φλάουτο και νέι.
2. Η ενασχόλησή του με την εκκλησιαστική μουσική
Το 1804 ο Χρύσανθος έγινε κληρικός και επί πατριαρχίας Καλλινίκου ως αρχιμανδρίτης επιχείρησε να εφαρμόσει νέο σύστημα εκκλησιαστικής μουσικής. Κατηγορήθηκε όμως ότι ήθελε να «εισάγη καινά δαιμόνια» στην Εκκλησία και εξορίστηκε στη Μάδυτο. Αργότερα πάντως επανεκτιμήθηκε η μέθοδός του και το 1815 διορίστηκε αρχιδιδάσκαλος του νέου αυτού συστήματος εκκλησιαστικής μουσικής στην πατριαρχική μουσική σχολή που είχε συσταθεί εκείνο το χρονικό διάστημα. Συστηματοποίησε τη θεωρία του και εξέδωσε το 1821 το Εγχειρίδιον του θεωρητικού και πρακτικού μέρους της εκκλησιαστικής μουσικής και το 1833 το Μέγα θεωρητικόν της Μουσικής.1
3. Η δράση του ως μητροπολίτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Το 1819 εκλέχτηκε από την Ιερά Σύνοδο μητροπολίτης Δυρραχίου. Τον Ιούλιο του 1833 μεταπήδησε στη μητρόπολη Σμύρνης, στη θέση του προηγούμενου μητροπολίτη Σεραφείμ, ο οποίος παύθηκε από το Πατριαρχείο μετά τα γεγονότα που ακολούθησαν την επίσκεψη του Όθωνα στη Σμύρνη.
Στη Σμύρνη ο Χρύσανθος βοήθησε στην ανέγερση εκ βάθρων του ναού του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Χαραλάμπους, στην οργάνωση εκκλησιαστικών χορωδιών και, το 1835, στην ίδρυση αλληλοδιδακτικού σχολείου που επονομάστηκε «Εκπαιδευτικόν Κατάστημα των Κορασίων». Το νέο σχολείο συντηρούνταν από το ναό του Αγίου Γεωργίου. Στη μεγάλη επιδημία πανώλης που χτύπησε την πόλη το 1832, ο Χρύσανθος, με την συνεργασία της εφορείας του Γραικικού Νοσοκομείου, ίδρυσε λοιμοκομείο στη θέση που λεγόταν «Πηγάδι του Χατζηλαζάρου», στη συνοικία «Μορτάκια».
Το 1834 ο Χρύσανθος μετατέθηκε στη μητρόπολη Προύσης, θέση που διατήρησε μέχρι το θάνατό του το 1846.2
1. Σολομωνίδης, Χ., Η εκκλησία της Σμύρνης (Αθήνα 1960), σελ. 204.
2. Σολομωνίδης, Χ., Η εκκλησία της Σμύρνης (Αθήνα 1960), σελ. 204-205.