Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία

αναλυτική αναζήτηση

 ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
z
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Αναζήτηση με το γράμμα ΑΑναζήτηση με το γράμμα ΒΑναζήτηση με το γράμμα ΓΑναζήτηση με το γράμμα ΔΑναζήτηση με το γράμμα ΕΑναζήτηση με το γράμμα ΖΑναζήτηση με το γράμμα ΗΑναζήτηση με το γράμμα ΘΑναζήτηση με το γράμμα ΙΑναζήτηση με το γράμμα ΚΑναζήτηση με το γράμμα ΛΑναζήτηση με το γράμμα ΜΑναζήτηση με το γράμμα ΝΑναζήτηση με το γράμμα ΞΑναζήτηση με το γράμμα ΟΑναζήτηση με το γράμμα ΠΑναζήτηση με το γράμμα ΡΑναζήτηση με το γράμμα ΣΑναζήτηση με το γράμμα ΤΑναζήτηση με το γράμμα ΥΑναζήτηση με το γράμμα ΦΑναζήτηση με το γράμμα ΧΑναζήτηση με το γράμμα ΨΑναζήτηση με το γράμμα Ω

Παπαζλί (Χοτζαλί)

Συγγραφή : Πίγκου Ευαγγελία (3/10/2001)

Για παραπομπή: Πίγκου Ευαγγελία, «Παπαζλί (Χοτζαλί)», 2001,
Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Μ. Ασία
URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=12041>
Παπαζλί (Χοτζαλί) (1/9/2009 v.1) Papazlı / Hocalı (Halitpaşa) - προς ανάθεση 
 

1. Στοιχεία ταυτότητας – Ιστορία

Το χωριό Παπαζλί1 είχε χτιστεί στην κοιλάδα του Ύλλου ποταμού και στις Β-ΒΔ πλαγιές του Çal Dağ σε υψόμετρο περίπου 200 μ. Βρίσκεται 23 χλμ. ΒΑ της Μαγνησίας και 54 χλμ. ΒΑ της Σμύρνης. Στην περιοχή του χωριού τοποθετείται η αρχαία πόλη Υρκανίς.2

Το χωριό απαντά ήδη από το 16ο αιώνα ως Papaslık. Την ίδια περίοδο στην περιοχή υπήρχαν τσιφλίκια που είχαν παραχωρηθεί στη στρατιωτική τάξη των πεζών (piyade).3 Ωστόσο, οι πρώτοι ορθόδοξοι κάτοικοί του εμφανίζονται γύρω στα 1800, λόγω της μετανάστευσης Πελοποννησίων προς τη Μικρά Ασία. Η εγκατάσταση των ορθοδόξων του χωριού πραγματοποιήθηκε είτε μετά τα Ορλωφικά είτε την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, χάρη στην πρωτοβουλία της οικογένειας Καραοσμάνογλου.4 Αργότερα εγκαταστάθηκαν εκεί ορθόδοξοι έποικοι από τη Μυτιλήνη, τη Σάμο και το εσωτερικό της Μικράς Ασίας.

2. Κοινωνία – Οικονομία

Γύρω στα 1875, σύμφωνα με πληροφορίες, το χωριό αριθμούσε 140 ορθόδοξες ελληνόφωνες οικογένειες.5 Ωστόσο σε στατιστική του 1905 απαντά ως μεικτό με 2.000 ελληνόφωνους ορθόδοξους και 3.000 τουρκόφωνους μουσουλμάνους κατοίκους.6 Οι ορθόδοξοι άντρες γνώριζαν και τουρκικά λόγω των συναλλαγών τους με τους μουσουλμάνους.7

Επικεφαλής της κοινοτικής οργάνωσης ήταν χριστιανός μουχτάρης. Διοικητικά το χωριό υπαγόταν απευθείας στο μουτεσαριφλίκι της Μαγνησίας και στο βιλαέτι του Αϊδινίου. Εκκλησιαστικά ανήκε στη μητρόπολη Εφέσου. Αστυνομικό τμήμα ιδρύθηκε τους τελευταίους χρόνους λίγο πριν από το 1922 και είχε στην επίβλεψή του και τα γύρω χωριά.

Οι κάτοικοι του χωριού ήταν ιδιοκτήτες γης και καλλιεργούσαν καπνά και σταφίδα. Τη σταφίδα τη διοχέτευαν στην αγορά της Μαγνησίας, ενώ τα καπνά τους πωλούνταν σε αμερικανική εταιρεία. Στις γεωργικές εργασίες χρησιμοποιούσαν συχνά μουσουλμάνους εργάτες.

Η εκκλησία του χωριού ήταν αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο και γιόρταζε των αγίων Αναργύρων (1η Ιουλίου)8 και του αγίου Γεωργίου. Στον περίβολό της στεγάζονταν τα σχολεία του χωριού. Το 1905 υπήρχε πεντατάξιο σχολείο αρρένων, με δύο δασκάλους, 65 μαθητές και ετήσιο προϋπολογισμό 75 τουρκικές λίρες, και τριτάξιο παρθεναγωγείο με δύο δασκάλες, 40 μαθήτριες και προϋπολογισμό 40 τουρκικές λίρες.9 Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή οι ορθόδοξοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν σε διάφορα σημεία της Ελλάδος όπως στη Θήβα, στην Κοζάνη, σε συνοικισμούς της Θεσσαλονίκης, στην Πτολεμαΐδα και στο Ζαγκλίβερι του νομού Θεσσαλονίκης.

1. Η ονομασία του χωριού προέρχεται από την ελληνική λέξη παπάς – στην τουρκική εκδοχή της είναι papaz, με τη συνήθη κατάληξη επιθέτων –lı. Το χωριό Παπαζλί ονομάστηκε αργότερα Χοτζαλί (Hocalı). Το σημερινό του όνομα είναι Halitpaşa.

2. Στα χωράφια του χωριού ανακάλυπταν οι κάτοικοι πολύ συχνά αρχαία αντικείμενα.

3. Emecen, F., XVI. Αsırda Manisa Kazâsı (Ankara 1989), σελ. 146.

4. Σολδάτος, Χ., Ο οικονομικός βίος των Ελλήνων της Δυτικής Μικράς Ασίας (Ιωνίας, Αιολίδας, Μυσίας, Βιθυνίας, Λυδίας και Καρίας) 1880-1922 (Αθήνα 1994), σελ. 32-33· Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι Ελληνορθόδοξες Κοινότητες. Από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 180.

5. Δασκαλάκης, Χ., «Τα χωρία της Μαγνησίας», Όμηρος 3 (1875), σελ. 50.

6. «Στατιστικός Πίναξ της Επαρχίας Εφέσου (έδρα Μαγνησίας)», Ξενοφάνης 2 (Αθήναι 1905), σελ. 426-427. Υπάρχει και η μαρτυρία πως το χωριό είχε αμιγώς ελληνικό πληθυσμό και αριθμούσε λίγο πριν από την Καταστροφή 300 ή 500 σπίτια. Βλ. Αρχείο Προφορικής Παράδοσης Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκ. Α 27, Παπαζλί.

7. Υπάρχει ωστόσο και μία μαρτυρία για 140 τουρκόφωνες οικογένειες. Αναγνωστοπούλου, Σ., Μικρά Ασία, 19ος αι.-1919. Οι Ελληνορθόδοξες Κοινότητες. Από το Μιλλέτ των Ρωμιών στο Ελληνικό Έθνος (Αθήνα 1997), σελ. 241.

8. Η εικόνα των αγίων Αναργύρων, η οποία βρισκόταν στο ναό του Αγίου Γεωργίου, προερχόταν από κοντινό τουρκικό χωριό. Βλ. Αρχείο Προφορικής Παράδοσης Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, φάκ. Α 27, Παπαζλί.

9. «Στατιστικός Πίναξ της Επαρχίας Εφέσου (έδρα Μαγνησίας)», Ξενοφάνης 2 (Αθήναι 1905), σελ. 426-427.

     
 
 
 
 
 

Δελτίο λήμματος
 
press image to open photo library
 

>>>
 
 
 
 
 
 

copyright © 2008, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο Μεγάλη Δικτυακή «Εγκυκλοπαίδεια Ελληνικού Πολιτισμού» - Μέρος Α΄ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.

Το έργο ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Κοινωνία της Πληροφορίας" του Γ΄ ΚΠΣ.